اگر فکر می‌کنید رنگ های لوله پلی اتیلن فقط برای خوش‌تیپ شدن‌شان است، سخت در اشتباهید! این نوارها و رنگ های گوناگون، در واقع مثل کارت شناسایی لوله هستند. کافی است کمی دقت کنید تا همان اولِ کار بفهمید این لوله قرار است آب جابه‌جا کند، گاز، برق یا حتی فاضلاب. در نگاه اول ممکن است فکر کنید «چه فرقی می‌کند؟» اما باور کنید اگر کسی لوله‌ی مخصوص گاز را به‌جای لوله‌ی آب استفاده کند، کل پروژه می‌رود روی هوا!
پس بیایید با هم نگاهی بیندازیم به معنی رنگ های مختلف لوله پلی اتیلن و ببینیم هرکدام چه حرفی برای گفتن دارند.
چرا لوله ها رنگ دارند؟
اول بگذارید جواب این سؤال را بدهیم که اصلاً چرا لوله های پلی اتیلن رنگی هستند؟ مگر رنگ سیاه ساده چه ایرادی دارد؟ واقعیت این است که رنگ های مختلف لوله پلی اتیلن فقط برای زیبایی نیست. چند دلیل مهم پشت این ماجراست:
1. شناسایی سریع کاربرد لوله
وقتی وسط پروژه ده‌ها لوله در اندازه و نوع‌های مختلف روی زمین ریخته است، تنها چیزی که شما را از اشتباه نجات می‌دهد همین رنگ‌ها هستند.
2. ایمنی و جلوگیری از فاجعه!
اشتباه گرفتن لوله گاز با لوله آب، شوخی‌بردار نیست. رنگ‌ها کمک می‌کنند هیچ مجری یا نصابی از بی‌دقتی، پروژه را به خطر نیندازد.
3. پایبندی به استانداردها
سازمان‌های استاندارد بین‌المللی و ملی، برای هر کاربرد رنگ خاصی تعیین کرده‌اند تا همه جای دنیا بتوانند لوله ها را با یک زبان مشترک بشناسند.
4. افزایش دوام در برابر نور خورشید
رنگ مشکی در اغلب لوله های پلی اتیلن به خاطر وجود دوده (کربن سیاه) است که از لوله در برابر اشعه فرابنفش محافظت می‌کند. بدون آن، لوله خیلی زود می‌پوسد و عمرش نصف می‌شود.
دقیقا معنی رنگ های لوله پلی اتیلن چیست؟
حالا می‌رسیم به اصل ماجرا؛ اینکه هر رنگ دقیقاً چه پیامی دارد. در پایین یک جدول جمع‌وجور و کامل می‌بینید که نمونه‌ی خوبی برای راهنمای رنگ ها در لوله پلی اتیلن است.
| رنگ یا نوار | کاربرد اصلی | توضیح کوتاه |
| مشکی با نوار زرد یا زرد رنگ غالب | مخصوص گازرسانی | اگر دیدید روی لوله خطوط زرد کشیده‌اند، بدانید این لوله مخصوص انتقال گاز طبیعی یا مایع است. |
| مشکی با نوار آبی یا آبی رنگ غالب | انتقال آب آشامیدنی | رنگ آبی نشانه آب پاک و قابل شرب است؛ از شبکه شهری تا خطوط روستایی. |
| مشکی بدون نوار رنگی | مصارف عمومی یا فاضلابی | این نوع معمولاً برای کاربردهای غیرفشار یا مصارف غیرحساس استفاده می‌شود. |
| مشکی با نوار نارنجی یا لوله نارنجی رنگ | مخصوص برق و کابل‌کشی | نارنجی فریاد می‌زند: «برق!»؛ یعنی لطفاً اشتباه نگیرید. |
| مشکی با نوار سبز | فاضلاب و زهکشی | سبز معمولاً در پروژه‌های زیرزمینی و خطوط تخلیه به کار می‌رود. |
| بنفش یا ارغوانی | آب بازیافتی یا غیرشرب | در کشورهایی که از آب بازیافتی برای آبیاری یا شست‌وشو استفاده می‌شود، این رنگ نماد اصلی است. |
نکته مهمی در اینجا وجود دارد. ممکن است در برخی کشورها یا کارخانه‌ها، رنگ های لوله پلی اتیلن کمی تفاوت داشته باشند، اما در ایران معمولاً همین استانداردها رعایت می‌شود. بسیاری از کارخانه‌ها از کد رنگ HDPE بر اساس APWA پیروی می‌کنند. طبق آن، نوار زرد یا رنگ زرد برای گاز توصیه شده است.
بیایید کمی دقیق‌تر نگاه کنیم
شاید بپرسید چرا همه لوله ها مشکی‌اند و فقط نوارشان تغییر می‌کند؟
جوابش ساده است. رنگ مشکی به خاطر افزودن کربن سیاه است که مانند ضدآفتاب برای لوله عمل می‌کند. این افزودنی جلوی نفوذ اشعه خورشید را می‌گیرد و باعث می‌شود لوله تا سال‌ها بدون ترک و پوسیدگی کار کند.
از طرف دیگر، خطوط رنگی روی بدنه برای «شناسه‌گذاری» کاربرد دارند. یعنی وقتی در انبار یا محل پروژه ده‌ها رول لوله پلی اتیلن وجود دارد، فقط با یک نگاه متوجه می‌شوید کدام برای گاز است، کدام برای آب و کدام برای برق.
نکته‌ای که کمتر کسی به آن اشاره می‌کند
برخی تولیدکنندگان جدید ترجیح می‌دهند به‌جای نوارهای ضخیم رنگی، از چاپ لیزری یا علامت‌گذاری سطحی استفاده کنند. دلیلش ساده است: نوار رنگی ممکن است ضخامت لایه محافظ را در آن بخش کمی کاهش دهد.
در واقع، پیشرفت فناوری باعث شده امروزه شناسایی لوله ها فقط به رنگ محدود نباشد؛ بلکه روی بدنه، تمام مشخصات فنی و کاربرد هم چاپ می‌شود.
جمع‌بندی؛ رنگ‌ها دروغ نمی‌گویند!
در دنیای لوله های پلی اتیلن، رنگ‌ها زبان مخصوص خودشان را دارند. زرد یعنی گاز، آبی یعنی آب آشامیدنی، نارنجی یعنی برق و سبز یعنی فاضلاب. پس اگر روزی در کارگاه یا انبار صنعتی قدم زدید و لوله‌ای رنگی دیدید، بدانید هر رنگش داستانی دارد و بی‌دلیل نیست.
شناخت معنی رنگ های لوله پلی اتیلن شاید در نگاه اول ساده به نظر برسد، اما همین شناخت می‌تواند جلوی هزار اشتباه پرهزینه را بگیرد. در نهایت، رنگ لوله تنها یک ظاهر نیست؛ بلکه نشانه‌ای است از ایمنی، استاندارد و احترام به اصول حرفه‌ای.