وقتی اسم تک جداره و چند جداره به گوش‌مان می‌خورد، سریع یاد انواع در و دیوار و پنجره می‌افتیم. اما این اصطلاح در جاهای مختلف دیگری از صنعت هم کاربرد دارد؛ مثل لوله پلی اتیلن تک جداره و چند جداره. داستان جالبی پشت این نوع لوله‌ها وجود دارد. اگر شما هم کنجکاو شده‌اید این داستان را بشنوید و مزایا و انواع کاربرد لوله تک جداره و چند جداره پلی اتیلن را بدانید، چند دقیقه‌ای از وقت ارزشمندتان را به ما بدهید.
لوله پلی اتیلن تک جداره و چند جداره دقیقاً یعنی چی؟ چه فرقی با هم دارند؟
معمولا لوله‌های PE از نوع تک جداره هستند. چه در گازرسانی و چه آبرسانی و بقیه‌ی کاربردها این نوع رایج‌ترین است. این لوله‌ها از یک لایه ساخته شده‌اند. یعنی فشار بیرونی فقط روی لوله‌ی اصلی است و شرایط محیطی هم روی همان لوله‌ی اصلی تاثیر می‌گذارد.
اما بعضی‌وقت‌ها لوله پلی اتیلن در جایی کار گذاشته می‌شود که فشار بیرونی زیادی روی آن وارد می‌شود. مثلا در زیر زمین‌هایی که بافت سنگی یا فشرده‌ای دارند. برای این‌که به لوله PE فشار بیرونی بالایی وارد نشود، یک یا چند لایه دور لوله اصلی ساخته می‌شود. در واقع، لایه‌های بیرونی، نقش غلاف را دارند تا در برابر فشارهای بیرونی، سپر بلای لوله‌ی اصلی شوند.
به زبان فرنگی هم به لوله تک جداره پلی اتیلن Single-Wall و به نوع چند جداره Multi-Layer یا Double-Wall می‌گویند.
چرا گاهی اوقات باید از لوله پلی اتیلن چند جداره استفاده کرد؟
علت‌های مختلفی برای این کار وجود دارد. بگذارید خیلی خلاصه و کوتاه، چند نمونه را برای شما نام ببرم.
- احتمال وجود ضربه مکانیکی به لوله
- برخورد مداوم اشعه فرابنفش (UV) به لوله
- وجود مواد خورنده و شیمیایی در محیط بیرونی لوله
- احتمال وارد شدن خراش و آسیب حین نصب
- عبور لوله از مناطق سنگی و صخره‌ای
- عبور لوله از میان خاک‌های تهاجمی و معدنی
در تمام این موارد، نیاز داریم تا یک یا چند لایه‌ی بیرونی وجود داشته باشد تا خودشان را سپر بلای لوله‌ی اصلی کنند.
خبر دارید کاربرد لوله تک جداره پلی اتیلن کجاها است؟
غالباً هرکجا که چشم‌تان به لوله‌های پلی‌اتیلن بیفتد، از نوع تک جداره است. (البته معمولا این لوله‌ها زیر زمین کار گذاشته می‌شوند و بعید است چشم‌تان به جمال‌شان روشن شود!) در اغلب موارد گازرسانی، آبرسانی، آب‌یاری و سیستم‌های فاضلاب کم‌فشار از لوله پلی اتیلن تک جداره استفاده می‌شود. پس با این اوصاف، کاربرد لوله تک جداره پلی اتیلن به مراتب بیشتر از برادر چند جداره‌اش است.
لوله پلی اتیلن چند جداره کجا به کار می‌آید؟
همان‌طور که کمی بالاتر خدمت شما توضیح دادیم، به‌طور کلی در جایی از لوله پلی اتیلن چند جداره استفاده می‌شود که نیاز به مراقبت بیشتری از لوله‌ی اصلی باشد.
برای مثال، در بعضی از سیستم‌های فاضلاب، که فشار بالایی از خاک روی لوله است، از این لوله‌ها استفاده می‌کنند. لایه‌ی بیرونی خیلی خوب از لوله محافظت می‌کند و جلوی له‌شدگی را می‌گیرد.
این لوله‌ها برای سیستم‌های زهکشی زیرزمینی هم خیلی به درد می‌خورند. چون باز هم فشار زیادی روی دوش لوله است.
در بعضی کاربردهای صنعتی که فشار خاک یا شرایط محیطی سختی به لوله تحمیل می‌کند، لوله چند جداره به‌خوبی جواب می‌دهد.
می‌دانید مزایای لوله پلی اتیلن تک جداره چیست؟
الف) ارزان‌تر و به‌صرفه‌تر است
طبیعتا چون این لوله‌ها فقط از یک لایه ساخته شده‌اند، مواد اولیه‌ی کمتری می‌برند و قیمت نهایی پایین‌تری دارند. پس اگر کارتان به شکلی است که نیاز به لایه‌های بیرونی محافظ ندارید، خرید لوله پلی اتیلن تک جداره، به‌شدت به‌صرفه‌تر است. می‌شود گفت این مورد، یکی از مهم‌ترین مزایای لوله پلی اتیلن تک جداره است.
ب) سبک‌تر است و راحت‌تر منتقل می‌شود
با توجه به تک لایه بودن، وزن این لوله‌ها هم پایین‌تر است. پس حمل و نقل و اجرای آن هم راحت‌تر و ارزان‌تر می‌شود.
لوله پلی اتیلن چند جداره چه مزیت‌هایی دارد؟
درست است که لوله تک جداره پلی اتیلن سبک‌تر و به‌صرفه‌تر است. اما اگر با فشار بیرونی بالایی سروکار دارید و شرایط محیطی سخت است، باید سراغ لوله پلی اتیلن چند جداره بروید. پس مزیت اصلی این لوله‌ها، مقاومت و دوام فوق‌العاده در این شرایط است.
اول کمی خرج بیشتری روی دست‌تان می‌گذارد، اما تا سال‌های سال خیال‌تان را از دوام و خرابی و تعمیر راحت می‌کند.
تا به حال انواع لوله پلی اتیلن چند جداره به گوش‌تان خورده؟
انواع مختلفی برای این نوع لوله وجود دارد. در بعضی کاربردها، جنس لوله‌ی داخلی با لایه‌ی بیرونی متفاوت است. چون هدف این است که مثلا لایه‌ی درونی در برابر خوردگی‌های شیمیایی مقاوم باشد، اما لایه‌ی بیرونی در برابر فشارهای محیطی خم به ابرو نیاورد. در بعضی موارد هم هر دو لایه یک جنس دارند، اما با طراحی متفاوتی ساخته شده‌اند.
بگذارید چند نمونه از رایج‌ترین‌ها را خدمت شما توضیح بدهم.
الف) لوله‌های PEX-AL-PEX
این لوله‌ها معمولا در تاسیسات خانگی برای آبرسانی استفاده می‌شود.
ب) لوله‌های پوش‌دار پلی اتیلن (Coated PE Pipe)
در محیط‌های سخت و حساس از این لوله استفاده می‌شود. مثل پروژه‌های دفنی سنگی و صخره‌ای، خطوط انتقال در مناطق صنعتی و لوله‌کشی در معادن و خاک‌های تهاجمی.
ج) لوله‌های کاروگیت (Corrugated Pipe)
این نوع لوله لایه‌ی داخلی صافی دارد تا جریان داخلی به راحتی از آن عبور کند. اما لایه‌ی بیرونی موج‌دار یا اصطلاحا کرکره‌ای است تا بتواند مقاومت بیرونی بهتری داشته باشد. فاضلاب و زهکشی از مهم‌ترین استفاده‌های لوله کاروگیت است.